Panik Atak Nedir?
Tekrarlı olarak gerçekleşebilen panik atak döngüleri, DSM-5 (Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı’na) tanı grubuna göre Anksiyete Rahatsızlıkları arasında bulunur.
Panik atak, bir sebep olmaksızın kişinin büyük bir korku hissetmesi ve bu korku sonucunda ortaya çıkan fiziksel belirtiler ile beraber kısa süreli olarak yoğun anksiyete yaşamaya başlamasıdır.
Panik atak; sık sık ve genellikle gerçek bir tehditle bağlantılı olmadan ortaya çıkar. Panik atak krizi, birkaç dakika ile otuz dakika arasında yaşanabilir. Bunun yanında panik atağın birtakım bedensel ve psikolojik etkileri daha uzun süreler boyunca kendini gösterebilir. Panik atak toplumda yaygın olarak gözlenen bir rahatsızlıktır ve toplumun yaklaşık %30’u yaşamlarının bir döneminde en azından bir kere panik atak deneyimleyebilirler. Panik atak problemi olan kişiler tedavi almadığında hayatları bu durumdan olumsuz olarak etkilenebilir ve işlevselliklerinde bozulmalar meydana gelebilir.
Panik atak üçe ayrılabilir;
1. Spontan panik atak: Ani olarak ve beklenmeyen bir ortamda meydana gelir.
2. Durumsal panik atak: Panik atağı tetikleyebilecek bir durum fark edildiğinde meydana gelir. Fobilerde, travma sonrası stres bozukluğunda, OKB’ de ve uyku bozukluklarında durumsal panik atak ortaya çıkabilir.
3. Durumsal olarak yatkınlık gösterilen panik atak: Spesifik bir olayda meydana gelen bir panik atak olmasına rağmen, aynı olayda her zaman kendini göstermez.
Panik Atak ve Anksiyete Farkı Nedir?
Panik atak ve anksiyete birbirleriyle sürekli karıştırılan iki farklı terimdir. Ortak noktaları bulunduğu gibi farklı oldukları noktalar da vardır. Bu iki terimin birbiri yerine kullanılması doğru değildir ve temelde yoğunlukları ve süreleri bakımından birbirlerinden farklılaşmaktadırlar. Bu kavramlar arasındaki farkları şöyle sıralayabiliriz;
– Panik atak, anksiyeteden çok daha yoğun bir şekilde meydana gelmektedir.
– Panik atak, ortada gerçekçi bir tehdit ya da tehlike bulunmadığında görülebilir. Anksiyetede ise anlamlı bir stres kaynağı bulunmaktadır.
– Anksiyete aşamalı olarak ilerler, panik atak ise aniden ortaya çıkar.
– Panik atak yaşayan kişiler kontrolünü kaybetmekten korkarlar ama anksiyetede böyle bir durum yoktur.
– Panik ataktan sonra bunu tekrar yaşama kaygısı yer almaktadır, anksiyete için böyle bir kaygıdan söz edilemez.
Panik Atak Sebepleri Nelerdir? Panik Atak Neden Olur?
Çoğu psikolojik rahatsızlıkta olduğu gibi panik atağın tek ve kesin bir sebebi bulunmamaktadır. Bu durumu tetikleyen bazı nedenler şu şekilde sıralanabilir:
* Geçmişte anksiyete öyküsünün varlığı.
* Stresli ve travmatik olaylar deneyimlemiş olmak (şiddet, taciz, ölüm, istismar vb.).
* Genetik yatkınlığa sahip olmak
* Uyarıcı maddeleri kullanıyor olmak.
Panik Atak Belirtileri Nelerdir ?
* Tehditlere ve bedensel değişimlere normalden çok daha fazla odak vermek.
* Endişeli ve gerçekdışı düşünmek.
* Aklını ve kontrolünü kaybetme korkusu.
* Ortada geçerli bir sebep yokken öleceğini düşünmek.
* Panik atak geçirirken çığlık atmak.
* Titreme, çok sıcak basması, sallanma ve terleme.
* Kalp atışının hızının artması.
* Nefes darlığı yaşamak.
* Mide bulantısı ya da karın ağrısı.
* Kasların gerginleşmesi.
* Gerçek dışı düşünme ve etraftan ayrışma hissi.
Panik Atak Tedavisi Nasıl Olur?
Panik atak, günlük hayattaki işlevselliğinizi olumsuz yönde etkileyen ve geleceğe yönelik mantıklı kararlar almanızı engelleyen bir psikolojik rahatsızlıktır. Bu yüzden bir ruh sağlığı uzmanı eşliğinde bu duruma yoğunlaşmak oldukça önemlidir. Panik atakların çözüme kavuşmasında psikolojik kökenli tedavilerin ilaç tedavisine kıyasla çok daha etkili olduğu bilinmektedir. Panik bozukluğun tedavi sürecinde etkili olduğu bilinen psikoterapi yöntemleri bulunmaktadır.
Yaşanan panik atakların şiddetine ve kişinin özelliklerine göre en uygun yaklaşım belirlenmeli ve sürece başlanmalıdır.
Panik Atak Tedavisinde Bilişsel Davranışçı Terapi
Panik atağın tedavisinde, bilişsel davranışçı terapi modeli oldukça sık kullanılmaktadır. Bu yaklaşım ile panik atağa müdahale edilirken, panik ataklara neden olan işlevsiz düşünce sistemleri ve davranış kalıpları ile çalışılmaktadır.
Panik Atak Tedavisinde EMDR
Panik atağın tedavisinde kullanılan diğer bir yöntem ise EMDR olarak karşımıza çıkmaktadır. EMDR yöntemi ile çalışmaya başlamadan önceki dönemlerde kişinin deneyimlediği panik atağa ne anlam yüklediği ve hissettiği duygular değerlendirilmektedir. Panik atak geçiren kişiler çoğunlukla “öleceğim, kalp krizi geçiriyorum, akıl sağlımı kaybedeceğim, kontrolümü kaybediyorum, başıma kesin kötü bir şey gelecek” gibi düşünce ve inançlara sahiptirler. Deneyimledikleri bedensel semptomlar, panik atağa yüklenen anlamlarla daha da fazla yoğunlaşarak negatif yaşantılar oluşturmaktadır. EMDR yöntemiyle panik atak çalışılırken, atak sırasında hissedilen negatif inanç, duygu ve bedensel duyumlarla çalışılmaktadır.