Agorafobi Nedir ?
Agorafobi, kişinin kendisini kaygılı hissetmesine neden olabilecek ortamlardan ve durumlardan kaçınmasına neden olan bir çeşit anksiyete bozukluğudur. Kişinin herhangi bir ortamda ve durumda bulunmaktan korku duyması ve bu durum/ortamdan kaçmasının zor olması halidir.
Agorafobi Kişinin Yaşamını Nasıl Etkiler?
Agorafobide, kişi ortamdan uzaklaşma ihtimalinin mümkün olmadığı durumlarda yoğun korku ve kaygı nöbetleri yaşar. Agorafobiye sahip kişiler güvende hissedecekleri, bilindik ve tanıdık çevrelerde kalmayı isteyebilirler. Güven vermeyen ortamlar kişide yoğun kaygı yaratır. Bu kişiler bulundukları mevcut konumda kendilerine yardım sağlanamayacağı endişesi yaşamaktadırlar. Birçok ortamda yalnız kalmamak için yakınlarının kendisine eşlik etmesini isteyebilirler.
Agorafobi Belirtileri Nelerdir?
Agorafobi belirtileri panik atak belirtileri ile benzerlik gösterir. Güven vermeyen ve kaygı yaratan ortamlarda genellikle hızlı kalp atışı ve mide bulantısı gibi panik belirtileri görülebilmektedir. Buna benzer belirtiler mevcut ortama girilmeden önce de yaşanabilmektedir. Bu belirtiler kişinin sosyal yaşantısını olumsuz etkilediği gibi işlevselliğini de olumsuz etkilemektedir. Agorafobinin yoğunluğu markete, spora, okula veya iş yerine gitmek gibi gündelik yaşam aktivitelerini sürdürememeye sebep olabilir. Kişi günün büyük çoğunluğunu evde geçiriyor olabilir. Agorafobi kişinin iş ve okul performansını olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
Agorafobinin fiziksel belirtileri
- Uykusuzluk ve yorgunluk hissi
- Konsantrasyon bozukluğu
- Aşırı terleme
- Ağız kuruluğu
- Göğüs ağrısı, göğüste sıkışma hissi
- Nefes almada zorluk
- Strese bağlı yoğun terleme
- Sıcak basması
- Titreme
- Yutkunma güçlüğü
- Kalp atışlarının hızlanması
- Mide bulantısı
- El ve ayaklarda uyuşma
- Baş dönmesi
- Kalp krizi geçirme korkusuyla baş dönmesi ya da baygınlık
Agorafobinin psikolojik belirtileri
- Yalnız kalma korkusu
- Kişinin ev dışında bulunduğu zamanlarda başına bir şey gelmesi durumunda yardım ulaşamayacağını düşünmesi,
- Toplum içinde panik bozukluğa bağlı semptomların ortaya çıkmasından dolayı yaşanabilecek utanç duygusu,
- Kalp krizi geçirdiğini düşünme,
- İnme indiğini düşünme,
- Sürekli tehlikede olma hali,
- Nefes alamama, nefes darlığı,
- Aklını kaçırma hissi ve
- Ölüm korkusu.
Agorafobideki kaçınma davranışlarına yönelik belirtiler şu şekilde olmaktadır;
Kalabalık ortamlara girmekten kaçınma;
– Pazar yerleri veya alışveriş yerleri, büyük ve kalabalık mağazalar, restoranlar, sinema salonları
– Otobüs, travmay, metro, vapur, uçak vb. toplu taşıma araçları
– Kalabalık ortamlar, işlek caddeler, dar, uzun ve kalabalık sokaklar
Agorafobi Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Agorafobinin ortalama başlangıç yaşı 20 olmakla beraber kadınlarda daha yaygın olarak görülmektedir. Çoğunlukla genç yetişkinlik dönemi başlangıçlı olmaktadır. Bununla beraber, agorafobi belirtileri her yaşta ortaya çıkabilmektedir.
Agorafobi Tedavisi Nedir?
✔️Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ve Agorafobi
Ulusal ve uluslararası alanda etkinliği araştırmalar ile kanıtlamış bir psikoterapi yaklaşımı olan bilişsel davranışçı terapide agorafobiyle ilişkili görülen işlevsel olmayan düşünceler ve inançlar konusunda danışanla işbirliği halinde çalışılmaktadır. İşlevsel olmayan düşünce ve davranışlar üzerinde alternatifler bulunarak danışanın yeniden işlevsellik kazanması amaçlanır. Böylece düşünce ve davranış odağında başlayan değişimler duygusal ve fizyolojik boyutta da etkilerini göstererek danışanın agorafobi ile daha iyi baş etmesini sağlar. Danışan süreç boyunca yaşadığı kaygının tetikleyicilerini, başa çıkma yollarını, kontrol edebileceklerini öğrenir.
✔️EMDR ve Agorafobi
Agorafobi tedavisinde sıklıkla kullanılan yaklaşımlardan biri de EMDR yöntemidir. EMDR, özellikle travma temelli oluşan fobilerde etkili olmaktadır. Bu yöntemle çalışılırken kişinin travmaya neden olan anılarına odaklanılır ve anının kişi üzerindeki olumsuz etkileri sistematik olarak minimuma indirilerek kişiyi anıya dair duyarsızlaştırmak temel amaçtır. Bu sebeple, EMDR agorafobinin tedavisinde kullanılan etkili bir psikoterapi yöntemidir.